Tra Từ Điển Đạo Phật

Tuệ là những hành động tâm thức của chúng ta; căn là cội gốc. Vậy Tuệ căn có nghĩa là cội gốc trí tuệ nơi tâm thức. Theo quan niệm của Phật Giáo Nguyên Thuỷ thì ý thức không thể gọi là trí tuệ mà gọi là tri kiến, bởi vì sự hiểu biết của ý thức còn bị giới hạn trong không gian và thời gian.

Còn trí tuệ của Phật Giáo thì vượt khỏi không gian và thời gian, nó là trí tuệ Tam Minh. Như vậy để có trí tuệ Tam Minh thì phải tu tập Tam Minh. Do đó Đức Phật dạy: “Tuệ căn cần tu tập: Tam Minh”. Muốn tu tập Tam Minh phải nhập Tứ Thánh Định; muốn nhập Tứ Thánh Định thì phải tu tập Tứ Niệm Xứ; muốn tu tập Tứ Niệm Xứ phải tu tập Tứ Chánh Cần; muốn tu tập Tứ Chánh Cần phải tu tập bốn loại định:

1/ Định Chánh Niệm Tỉnh Giác,

2/ Định Vô Lậu,

3/ Định Sáng Suốt,

4/ Định Niệm Hơi Thở, gồm có mười tám đề mục:

1- Hít, thở,

2- Dài, ngắn,

3- Cảm giác toàn thân,

4- An tịnh thân hành,

5- Cảm giác toàn tâm,

6- An tịnh tâm hành,

7- Quán thân vô thường,

8- Quán thọ vô thường,

9- Quán tâm vô thường,

10- Quán các pháp vô thường,

11- Quán ly tham,

12- Quán ly sân,

13- Quán từ bỏ tâm tham,

14- Quán từ bỏ tâm sân,

15- Quán đoạn diệt tâm tham,

16- Quán đoạn diệt tâm sân,

17- Quán tâm định tỉnh,

18- Với tâm giải thoát.

Người tu theo Phật Giáo chưa có trí tuệ Tam Minh thì chưa được xem là người có trí tuệ, chỉ có tri kiến giải thoát mà thôi. Tri kiến giải thoát là nhờ có giới luật. Nếu tri kiến không có giới luật thì tri kiến ấy là tri kiến phàm phu, tri kiến vô minh hay nói cho rõ hơn là tri kiến dục u tối.

Thứ tri kiến này không được gọi là Tuệ căn. Cho nên Tuệ căn ở đâu là Tam Minh ở đó, Tuệ căn là cội gốc của Tam Minh, Tam minh là pháp tu của Tuệ căn, Tuệ căn làm thanh tịnh Tam Minh, Tam Minh làm thanh tịnh Tuệ căn.

Tuệ căn nghĩa là 37 phẩm trợ đạo. Nhờ tu tập 37 phẩm trợ đạo mà trí tuệ Tam Minh mới xuất hiện. 37 phẩm trợ đạo là Giới Hành của Đạo Phật, bởi vì 37 phẩm trợ đạo là pháp môn tu tập ngăn ác diệt ác pháp, ly dục diệt ngã xả tâm giúp cho tâm thanh tịnh, tâm thanh tịnh là trí tuệ Tam Minh.